Syndroom van Sjögren

Wat is de ziekte van Sjögren?

Functional Neurology Center Vestibular Rehabilitation van der Kuil - ziekte van sjogrenDe ziekte van Sjögren is een chronische systemische auto-immuunziekte waarbij vocht afscheidende klieren ontstoken raken.

Witte bloedcellen dringen door in de klieren die vocht afscheiden, zoals de speekselklieren in de mond en de traanklieren in de ogen.
De witte bloedcellen veroorzaken schade aan de klieren, waardoor ze minder kliervocht aanmaken en het vocht dat ze aanmaken, is van slechtere kwaliteit.

Hierdoor ontstaat droogte, zoals droge ogen en een droge mond. Dit noemt men sicca-klachten. Sicca is de Latijnse term voor droog.

Ook vermoeidheid, een droge huid, ontstekingen en spier- en gewrichtspijn komen bij Sjögren veel voor.
De spier- en gewrichtsklachten kunnen variëren van licht tot zeer ernstig.

Ook andere klieren en inwendige organen, zoals de nieren of lever, kunnen ontstoken raken.

Primaire en secundaire vorm

Er is een primaire en een secundaire vorm van de ziekte van Sjögren. Heb je de primaire vorm van de ziekte van Sjögren, dan heb je er geen andere ziekte bij. Heb je de secundaire Ziekte van Sjögren, dan is er wèl sprake van een andere systemische ziekte erbij. Dat kan Reumatoïde Artritis (RA) zijn of Systemische Lupus Erythematodes (SLE).

Mensen met de ziekte van Sjögren lopen iets meer risico het non-Hodgkin lymfoom te krijgen. Dit is een kwaadaardige ziekte van de lymfeklieren (kanker).

Hoe vaak komt de ziekte van Sjögren voor?

Het is niet helemaal helder hoe vaak de ziekte van Sjögren voorkomt. Het wordt geschat dat de ziekte van Sjögren, na Reumatoïde Artritis, de meest voorkomende reumatische auto-immuunaandoening is. De ziekte kan op elke leeftijd ontstaan, maar meestal wordt de ziekte vastgesteld bij mensen rond middelbare leeftijd. Tussen de 45 en 60 jaar. De ziekte van Sjögren is zeldzaam bij kinderen en jongeren. Hoe dit precies komt, weet men (nog) niet.

Symptomen ziekte van Sjögren

De meest voorkomende klachten zijn:

• Droge ogen
  Doordat de traanklieren ontstoken zijn, maken zij minder traanvocht en/of traanvocht van slechtere kwaliteit. Je krijgt daardoor last van droge en jeukende ogen en een gevoel alsof er zand in de ogen zit.
   
• Droge mond
  Door de ziekte van Sjögren kan de productie van speeksel, door de ontstoken speekselklieren, afnemen of van mindere kwaliteit zijn. Daardoor heb je vrijwel altijd een droge mond en keel en kunnen er kauw- en slikproblemen optreden.
   
• Droge vagina en huid
  Ook de klieren in de huid en de vagina kunnen door de ontstekingen minder goed functioneren. Daardoor ontstaat droogte. De huid kan hierdoor droog en schilferig worden en gaan jeuken. Droogte van de vagina geeft meer kans op schimmelinfecties. Door een droge vagina kunnen pijn en irritatie ontstaan. Je kunt daardoor pijn krijgen bij het vrijen.
   
• Inwendige organen
  Bij de ziekte van Sjögren kun je verschillende klachten krijgen aan inwendige organen, namelijk: 
   
• Slokdarm en maag: door een droge slokdarm kun je last hebben van brandend maagzuur of moeite hebben met het doorslikken van vast voedsel.
• Lever: klachten aan de lever zijn vrij zeldzaam. Ze geven meestal in eerste instantie geen merkbare klachten. Heel soms kan je huid of oogwit geel kleuren, heb je pijn in de bovenbuik en voel je je erg moe.
• Nieren: deze geven meestal eerst geen merkbare klachten. Later kun je hoge bloeddruk krijgen en vocht vasthouden. Alleen als de nierfunctie sterk achteruit gaat, kun je merken dat je minder gaat plassen.
• Nierstenen: deze kunnen vaker voorkomen. Je voelt dan pijn in de nierstreek.
• Longen: je kunt last krijgen van een vermoeiende, droge kriebelhoest en soms van kortademigheid. De longen kunnen ontstoken raken.
• Hart: Het beschermende zakje rond het hart (pericardium) kan ontstoken raken.
• Blaas: door een droge vagina en urinewegen kun je gevoeliger zijn voor blaasontsteking door bacteriën.
• Bloedvaten: soms raken de bloedvaten ontstoken. Meestal krijg je dan last van jeukende uitslag, vaak op de onderbenen.
   
• Spierklachten en gewrichtsklachten
  Ongeveer 80% van de mensen met de ziekte van Sjögren heeft klachten van pijnlijke en/of ontstoken gewrichten. Er zijn twee vormen van gewrichtsklachten bij Sjögren.
   
• bij artralgie heb je alleen pijnlijke gewrichten.
• bij artritis zijn de gewrichten niet alleen pijnlijk, maar ook ontstoken.
• Vermoeidheid
  Ernstige vermoeidheid komt voor bij ongeveer 95% van de mensen met de ziekte van Sjögren. Juist deze uitputting kan je het gevoel geven dat je erg beperkt wordt. Dit kan zulke ernstige vormen aannemen, dat men geen normaal leven kan leiden en volledig arbeidsongeschikt is. De vermoeidheid kan plotseling verergeren. Mogelijk zijn chronische ontstekingen de oorzaak van deze ernstige vermoeidheid. Bloedarmoede kan de vermoeidheid versterken.
   
• Grieperig gevoel
  Veel mensen met de ziekte van Sjögren voelen zich vaak alsof ze griep hebben. Verhoging van de lichaamstemperatuur, koorts, hoort hierbij.
   
• Aangetaste zenuwen
  Ook kan de ziekte van Sjögren de zenuwen aantasten. Als de dunne zenuwvezels zijn beschadigd, kun je klachten ervaren zoals heftig schietende, brandende en stekende pijn, gevoelloosheid, tintelingen en jeuk. Dit wordt Dunne Vezel Neuropathie genoemd. Hierdoor kunnen ook autonome functies beïnvloed worden. Dan kun je last hebben van hartkloppingen, een veranderd zweetpatroon, een verminderd libido, problemen van de darm/blaas/maag of schommelingen in de bloeddruk.