Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD)

Wat is OCD?

OCD is een obsessieve-compulsieve stoornis en is een speciale vorm van angst, waarbij men dwanghandelingen en/of dwanggedachten ervaart. Voor veel mensen met OCD geldt dat dat het hele leven in het teken staat van deze gedachten en handelingen.

Iemand met een dwangstoornis heeft last van onrust. Die wordt veroorzaakt door verontrustende belevingen en door de handelingen om die onrust weg te nemen. Dit alles zonder resultaat. De verontrustende belevingen worden ook Obsessies genoemd. De handelingen die de onrust wegnemen, heten Compulsies. En omdat het geen blijvend resultaat heeft, is er dus sprake van een repeterend patroon. Er is steeds weer onrust, gevolgd door handelingen om die weg te nemen. Dat proces verstoort het functioneren en welbevinden: Disorder. Dit gehele proces heet OCD: Obsessive Compulsive Disorder.

Oorzaak van OCD

Bij dwang is er sprake van een combinatie van oorzaken. Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van dwangstoornissen zijn:

• erfelijkheid, wanneer een van je ouders een dwangneurose heeft is de kans drie tot vijf keer zo groot dat je zelf ook een dwangstoornis ontwikkelt.
• jeugdervaringen. Opgroeien in een emotioneel onveilige omgeving, met weinig aandacht voor gevoelens of juist met over bezorgdheid, kan een dwangstoornis veroorzaken.
• stress.
• ingrijpende gebeurtenissen waardoor het gevoel van veiligheid en het zelfvertrouwen onder druk komt te staan.
• lichamelijke veranderingen, bijvoorbeeld na een zwangerschap.

Symptomen van OCD

Wanneer er een dwangstoornis is, kan er sprake zijn van alleen dwanggedachten, alleen dwanghandelingen of van allebei.

Bij dwanghandelingen voelt men de drang bepaalde handelingen steeds opnieuw uit te voeren. Smetvrees is een voorbeeld van een dwanghandeling. Ook controleren en ordenen kan een dwang worden. Als de dwanghandeling niet uitgevoerd wordt, wordt men angstig en onrustig. Dwanghandelingen worden vaak vooraf gegaan door dwanggedachten. Dwanggedachten bestaan uit het vaak voorkomen van onzinnige, angstaanjagende en ongewilde gedachten. Een bekend fenomeen is de dwanggedachte om iemand anders letsel toe te brengen.

Bij zowel dwanghandelingen als dwanggedachten weet men dat ze eigenlijk onzinnig en nutteloos zijn. Daarom schamen veel patiënten zich voor hun gedachten. Toch kan men zo door deze gedachten in beslag worden genomen, dat normaal functioneren onmogelijk wordt. Men is bang dat er iets ergs met zichzelf of met anderen gebeurt, doordat er aan verkeerde dingen wordt gedacht. Om de angst bij dwang weg te krijgen, moet er een aantal rituelen in het hoofd afgewerkt worden. Dit sorteert op korte termijn effect, maar op lange termijn nemen de klachten juist toe. Omdat door het uitvoeren van deze rituelen, de voedingsbodem voor de angstgedachte toeneemt.