Hersentrauma

Traumatisch hersenletsel (TBI)

Niet-aangeboren hersenletsel (traumatic brain injury)

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH), ook wel bekend als Traumatic Brain Injury (TBI) ontstaat wanneer een externe kracht inwerkt op het brein. Mogelijke oorzaken van niet aangeboren hersenletsel, dat in de medische wereld ook wel wordt aangeduid als intracraniaal letsel, zijn valpartijen, auto- en fietsongelukken en geweld. Niet aangeboren hersenletsel kan leiden tot lichamelijke, psychische, cognitieve, emotionele en gedragssymptomen. Met het oog op mogelijk herstel is het van groot belang dat tijdig de juiste diagnose wordt gesteld. In dat geval is volledig of gedeeltelijk herstel mogelijk. Ernstig niet-aangeboren hersenletsel kan echter ook leiden tot functionele of permanente beschadiging. De kans hierop wordt verkleind als zo snel mogelijk de juiste diagnose wordt gesteld.

Belangrijkste doodsoorzaak
Niet-aangeboren hersenletsel is wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak en oorzaak van blijvende invaliditeit, vooral bij kinderen en jong volwassenen. Het komt relatief vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Ouderen gelden, als gevolg van valpartijen, als een verhoogde risicogroep. Hetzelfde geldt voor militairen, politie (onder meer als gevolg van terugslag pistool na schieten) en brandweer (onder meer als gevolg van hoge drukslangen, waarover men de controle verliest).

Ernst afhankelijk van impact en acceleratie
De ernst van niet-aangeboren hersenletsel is van twee factoren afhankelijk. Naast de impact van de externe kracht bepaalt ook de mate van acceleratie (versnelling) of de-acceleratie (vertraging) de ernst van het letsel. Als er sprake is van inwerking van een externe kracht, bijvoorbeeld contact met het asfalt bij een valpartij, is de impact van de val groter als de persoon bijvoorbeeld hardloopt of fietst. Dit resulteert dan namelijk in een ernstiger hersentrauma dan wanneer dezelfde persoon vanuit stilstand zou vallen. Niet-aangeboren hersenletsel is in feite dus een beschadiging van het hersenweefsel ten gevolge van een mechanische kracht, die wel of niet geaccelereerd wordt.

Brein is als een zacht gekookt eitje
Bovenop het letsel dat ontstaat op het moment van het contact met de externe kracht (bijvoorbeeld: contact met het asfalt of een elleboogstoot), kunnen verschillende processen, die zich mogelijk na het contactmoment voordoen, de ernst van het hersenletsel vergroten. Het gaat dan onder meer om processen als een verandering in de bloedcirculatie in de hersenen en een verandering van de druk binnen de schedel. Stel je maar eens voor wat een impact die zaken kunnen hebben op je hersenen. De hersenen bestaan immers voor 60% uit onverzadigde vetzuren, waardoor het brein als het ware een grote gelatinemassa is. Vergelijk het maar met een heel zacht gekookt eitje. Er is weinig fantasie voor nodig om je voor te kunnen stellen dat het brein, bij confrontatie met een externe kracht, flink gaat bewegen in het schedelgebied, hetgeen ernstig letsel tot gevolg kan hebben.
 
Verworven, niet-verworven, gesloten en open hersenletsel
Niet aangeboren hersenletsel, dat ook wel wordt aangeduid als hersen- of breinletsel, kent feitelijk twee vormen, te weten verworven en niet verworven hersenletsel. Van verworven hersenletsel is bijvoorbeeld sprake bij een ongeluk, terwijl er in het geval van een hersenbloeding of -infectie (bijvoorbeeld een hersenvliesontsteking) sprake is van niet-verworven hersenletsel. Een andere indeling gaat uit van een onderscheid in open en gesloten hersenletsel. Bij gesloten, ook wel niet-penetrerend hersenletsel genoemd, wordt het brein niet geraakt door de externe kracht. Bij open, ook wel penetrerend hersenletsel genoemd, is er daarentegen sprake van een externe kracht, die de schedel doorboort en het hersenvlies en het hieraan verwante hersenweefsel beschadigt. De behandeling van niet-aangeboren hersenletsel door het Functioneel Neurologisch Instituut richt zich op gesloten hersenletsel. 

Belang van snelle diagnose
Een tijdig diagnostisch onderzoek, in combinatie met een goede anamnese, is van groot belang om zo snel mogelijk na het trauma vast te stellen of u een milde of ernstige vorm van hersenletsel heeft opgelopen. Een anamnese is wat u als patiënt met betrekking tot de voorgeschiedenis van het hersentrauma en de relevante omstandigheden aan de zorgverlener kunt vertellen. Deze anamnese komt tot stand doordat onze behandelaar u specifieke vragen stelt. In de dagelijkse praktijk maken wij vaak mee dat de gevolgen van een hersentrauma zwaar worden onderschat en dat mensen wordt geadviseerd om een paar dagen rustig aan te doen. Het resultaat is dat zich op een later moment andere, ernstige klachten kunnen voordoen naar aanleiding van het hersentrauma. De kans op ernstig hersenletsel neemt dus toe als u wacht met het laten stellen van een diagnose.  

Lokaal en diffuus letsel
Beschadigd hersenweefsel kan lokaal of diffuus (generaal) van aard zijn. In het eerste geval is er sprake van specifieke hersengebieden. In het tweede geval is de hersenschade meer verspreid. De eerste vorm komt het vaakst voor. Lokaal letsel komt met name voor bij de orbito-frontale hersenschors (de voorkant van de hersenen) en de temporale hersenschors (de zijkant van de hersenen). Beide hersengebieden zijn betrokken bij sociaal gedrag, emotionele regulatie en oordeel- en besluitvorming. Cerebrale contusie, oftewel een hersenkneuzing, is een vorm van focaal letsel. Hierbij is er, in tegenstelling tot bij een hersenbloeding, geen sprake van een vermenging van het bloed met het hersenweefsel.   

Symptomen van niet-aangeboren hersenletsel
Symptomen zijn afhankelijk van de vorm van het niet aangeboren hersenletsel (diffuus of focaal), de ernst van het letsel en het deel van het brein waar het letsel zich voordoet. Symptomen bij mild hersenletsel zijn hoofdpijn, misselijkheid, neiging tot overgeven, problemen met het evenwicht, problemen met de coördinatie, licht in het hoofd, dubbel zien, vermoeide ogen, oorsuizingen, vervelende smaak in de mond, vermoeidheid, lusteloosheid, veranderingen in slaappatroon, stemmingswisselingen, verwardheid, geheugenverlies, verminderd concentratievermogen, rusteloosheid, snel geagiteerd zijn, alsmede moeite met focussen en denken. 

Symptomen bij kinderen
Bij baby's en kleine kinderen wordt niet-aangeboren hersenletsel over het algemeen veroorzaakt door valpartijen en fysiek geweld. Het zogenaamde shaken baby syndroom is een voorbeeld van de laatste categorie. Dit betreft een voorbeeld van diffuus letsel. De symptomen van niet-aangeboren hersenletsel bij baby's en kleine kinderen zijn constant blijven huilen, moeilijk te troosten, niet-ondernemend, beperkte belangstelling hebben, ernstig geïrriteerd zijn, niet willen eten. 

Direct contact- of impactletsel
Niet-aangeboren hersenletsel kan zelfs optreden zonder dat er sprake is van direct contact met een externe kracht, maar wel van een significante versnelling of vertraging. Een voorbeeld van een dergelijk letsel is de whiplash. Als er wel sprake is van direct contact met een externe kracht, noemen we dit ook wel direct contact - of impactletsel. Dit leidt veelal tot focaal letsel, terwijl het bewegen van het brein in de schedel op haar beurt juist tot diffuus letsel leidt. 

Coup- en contracoup letsel
Hersenletsel kan optreden direct onder de plek, waar sprake is van contact met de externe kracht, maar het kan ook juist precies aan de andere kant van de hersenen optreden. Dit wordt ook wel aangeduid met coup- respectievelijk contracoup letsel. Als een bewegend object het stilstaande hoofd raakt, is er sprake van coupletsel. Hiervan is bijvoorbeeld sprake bij een klap op het hoofd. Contracoupletsel daarentegen ontstaat wanneer het bewegende hoofd een stilstaand object raakt. Hiervan is bijvoorbeeld sprake bij een auto-ongeluk. Focaal hersenletsel wordt ook wel aangeduid met de term primair hersenletsel, terwijl diffuus hersenletsel ook wel bekend staat onder de naam secundair hersenletsel.

Verslechtering van toestand na ziekenhuisopname
Een groot deel van de mensen, die overlijdt als gevolg van een hersentrauma, sterft niet direct, maar juist dagen tot weken na het trauma. Van de mensen, die niet overlijden, verslechtert bij 40% van hen de toestand na ziekenhuisopname. Deze verslechtering van de toestand van opgenomen hersenletselpatiënten wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren die zich voordoet als gevolg van secundair hersenletsel. Het gaat hierbij onder meer om schade aan de bloed-hersenbarrière, die als een beschermingslaag over de hersenen heen ligt. Daarnaast betreft het ontstekingsreacties binnen de hersenen, vrijkomende toxische vrije radicalen, alsmede een overmatig vrijkomen van de neurotransmitter glutamaat. Ook nemen de hersencellen meer calcium en natrium op en is er sprake van een verminderd functioneren van de mitochondriën, die de cellen van energie voorzien. Daarnaast kan er een zuurstoftekort optreden en kan de bloedcirculatie afnemen. Tot slot kan zich vocht ophopen binnen de hersenen, hetgeen een zwelling van het brein tot gevolg heeft. Dit leidt op zijn beurt weer tot een verhoogde hersendruk binnen de schedel, waardoor alle andere symptomen verergeren. 

3 tot 5 dagen bedrust direct na trauma
Omdat de coup- en contracoupklachten zich vaak niet in de eerste dagen na het trauma manifesteren, wordt de impact van een hersentrauma vaak zwaar onderschat. Wij maken met grote regelmaat mee dat patiënten te snel weer aan het werk gaan, met alle risico's op verergering van het letsel vandien. Wij adviseren om na een hersentrauma minimaal 3 tot 5 dagen bedrust aan te houden en hierna een CT-scan te laten maken.

Snel goede diagnose stellen
Bij een hersentrauma is een goede diagnosestelling dus van cruciaal belang om de kansen op herstel te maximaliseren. Wij adviseren dan ook om te allen tijde een uitgebreid neurologisch onderzoek te ondergaan. Een CT (computed tomography)-scan levert betrekkelijk snel accurate resultaten op.  Als er geen CT-scan is gemaakt en zich vijf dagen tot een week na het trauma (andere) klachten manifesteren, is het raadzaam om een MRI (magnetic resonance imaging)-scan te laten maken. Een mogelijk alternatief voor een MRI-scan is angiografie. Hiermee is het mogelijk om eventuele bloedvatscheuringen vast te stellen.  Een functionele MRI is geschikt om de hersendoorbloeding, de stofwisseling en de hersenactiviteit in specifieke hersenregio's vast te stellen. Eén à twee weken na het optreden van het hersentrauma is een kwantitatieve EEG oftewel een QEEG zeer effectief om afwijkingen van de hersenfuncties vast te stellen. Neuropsychologische testen zijn waardevol om het cognitief vermogen te testen. 

Beschermende werking van Omega 3 supplementen
Onderzoek van neurochirurg Julian Bailes van West Virginia University wijst uit dat hoogwaardige Omega 3 supplementen, zoals XO-7, zeer beschermend werkt tegen het optreden van biochemische hersenschade na het ontstaan van een hersentrauma. 

Veel expertise en ervaring
Het Functioneel Neurologisch Instituut heeft veel expertise en ervaring op het gebied van het behandelen van niet-aangeboren hersenletsel. Lees hier de meeslepende verhalen van enkele van onze patiënten met niet-aangeboren hersenletsel.
 

Bal tegen achterhoofd zet leven van Martijn (15) op zijn kop

We hadden al veel eerder naar de praktijk in Lisse moeten gaan

Contact

Heeft u een vraag of wilt u een intake gesprek aanvragen?

Neem contact op

Direct contact?

Bel 071 - 362 01 01
Maandag t/m vrijdag
8.00 – 17.00 uur

Blijf op de hoogte

Meld u aan voor onze nieuwsbrief en ontvang de nieuwste ontwikkelingen rondom het vakgebied functionele neurologie en ons Instituut rechtstreeks in uw mailbox.

Anti-spam
Typ bovenstaande code over.
www.fninstitute.com gebruikt cookies om de website te verbeteren en te analyseren, voor social media en om ervoor te zorgen dat je relevante advertenties te zien krijgt. Als je meer wilt weten over deze cookies, klik dan hier voor ons cookie beleid. Bij akkoord geef je www.fninstitute.com toestemming voor het gebruik van cookies op onze website.
 Cookies NIET accepteren