Buik vol van obesitas

‘Respect’ moet het nieuwe toverwoord zijn in het beteugelen van zwaarlijvigheid bij kinderen en jongeren. "Want aan steun en begrip schort het nog weleens", zegt Jutka Halberstadt, universitair docent kinderobesitas aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Sinds 1980 is het aantal kinderen met overgewicht dan wel obesitas verdubbeld in ons land. Halberstadt bepleit een meer begripvolle bejegening van de patiënt met obesitas. Ook ander woordgebruik. 'Vetzucht' en 'dik' zijn krenkende woorden, zo ervaren ouders en kinderen, blijkt uit onderzoek. Zelfs zorgverleners, waarvan je dat niet zou verwachten, gebruiken dit soort termen nog te vaak. Zij behoren er immers juist te zijn om het kind of de jongere (tot 18 jaar) te steunen en te begeleiden naar een gezonder lichaamsgewicht. Het hoort vanaf nu allemaal bij een nieuwe "mogelijk effectievere benadering van overgewicht" stellen Nederlandse onderzoekers van onder meer VU en RIVM. Met enkele andere landelijke partners vormen zij een coalitie om jeugdig overgewicht te bestrijden. Zij denken dat dit de beste weg is. Dit in navolging van nieuwe Nederlandse gezondheidsambities, beschreven in het Nationaal Preventieakkoord.

Gepest

Opmerkelijk is het 'doorlichten' van de directe omgeving van het kind met overgewicht. Hulpverleners die een kijkje in de persoonlijke levenssfeer van het kind willen, om obstakels' te ontdekken die verhinderen dat het kind gezond eet en leeft. Heeft het gezin waarin het kind leeft schulden? Is er een opvoedingsprobleem, zijn er scheidingsperikelen? Zijn er psychosociale problemen in het gezin, zoals een kind dat gepest wordt? Daar gaan maatschappelijk werkers dan mee aan de slag.

Actieplan

CU-staatssecretaris Blokhuis (VWS) lanceerde eerder het actieplan tegen obesitas, of zoals het heet 'de ketenaanpak'. Het voornemen is ambitieus: in 2030 moet ieder kind, waar ook in Nederland, goede hulp kunnen krijgen bij het tegengaan van de ongezonde kilo's. De werkelijke oorzaak van overgewicht of obesitas gaat vaak dieper dan achteloos uitgesproken oordelen als 'Gewoon een kwestie van minder eten.' "Die mening is wel erg makkelijk", stelt Halberstadt, die door haar universiteit is aangesteld als projectmanager van het hulpprogramma Care for Obesity. "Terwijl mensen, ook sommige hulpverleners, meer zouden moeten beseffen dat dit probleem kan voortkomen uit erfelijke aanleg of andere persoonlijke omstandigheden". Een op de zeven kinderen in Nederland is te zwaar. Het leven met overgewicht is moeilijk, besluit Jutka Halberstadt. En dat in een omgeving, die dikmakend is, met een overdaad aan goedkoop en ongezond eten."

Twee miljard mensen te dik

Ruim twee miljard mensen op aarde zijn te dik, dat is bijna een derde van de wereldbevolking. Overgewicht en obesitas behoren daarmee tot de grootste bedreigingen van de volksgezondheid. In veertig jaar is dit probleem verdubbeld. Alleen al 600 tot 625 miljoen volwassenen en 110 tot 115 miljoen kinderen uit 195 landen kampen met zeer ernstig overgewicht. Bij een zogeheten Body Mass Index (BMI) van boven de 25 is er sprake van overgewicht;  bij een BMI van 30 of hoger kan er worden gesproken van obesitas. Overgewicht kan leiden tot hart- en vaataandoeningen, diabetes, nierfalen, vormen van kanker en aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Volgens wereldgezondheidsorganisatie WHO is een op de zeven vroegtijdige sterfgevallen in Europa het directe gevolg van obesitas.