Experts uiten zorgen over gehoorschade: ‘We verwachten over vijf jaar een golf’

Experts voorzien een vloedgolf aan nieuwe tinnituspatiënten. Het aantal jongeren met oorsuisproblemen neemt zo snel toe, dat kenniscentrum VeiligheidNL ervoor pleit om gehoorschade structureel vroeg op te sporen, het liefst al bij basisschoolleerlingen. Ook pleit het voor meer preventie, bijvoorbeeld het dragen van oordoppen.

Het kan mensen tot complete wanhoop drijven: tinnitus, ook wel bekend als oorsuizen. Mensen die hier last van hebben horen geluiden die er eigenlijk niet zijn, zoals een indringende piep, zoemen, tikken, sissen of fluiten. Ruim 2,5 miljoen Nederlanders, onder wie veel jongeren, lijden op de één of andere manier aan tinnitus. “Het is een geluid dat alleen in je eigen hersenen bestaat, niemand anders hoort het. Het houdt je als het ware gevangen: 24/7. Er is geen ontsnapping, geen stilte,” legt Stichting Hoormij/NVVS uit. “Waar de één er redelijk mee kan omgaan, gaat de ander door een ware hel.” Bij tienduizenden Nederlanders is de tinnitus zo heftig dat de aandoening psychosociale problemen veroorzaakt. Een behandeling is er niet, je moet ermee leren leven.

Preventieve gehoortest

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) weet dat de helft van de jongeren tussen de 12 en 35 jaar zich regelmatig in situaties bevindt die schadelijk zijn voor de oren. Exacte Nederlandse cijfers ontbreken, maar volgens de GGD komen er in ons land jaarlijks duizenden jongeren bij met ernstige gehoorklachten. “Dat moet echt stoppen,” zegt klinisch audioloog Dyon Scheijen, gespecialiseerd in tinnitus. “Deze generatie gaat straks als ze 40+ is heel veel problemen krijgen in het verstaan van spraak. Met alle gevolgen van dien.”

Saskia Kloet van VeiligheidNL, het kenniscentrum voor letselpreventie, deelt de zorgen van de experts en pleit ervoor om – naast het geven van voorlichting – al in een vroeg stadium te kijken naar mogelijke gehoorschade. Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat 14 procent van de kinderen tussen de 9 en 11 jaar gehoorschade heeft. “Dat zijn serieuze aantallen die aanpak vergen,” stelt Kloet. “Het is volgens ons zinnig om in de bovenbouw basisschool of onderbouw middelbare school structureel het gehoor van kinderen te controleren door middel van een jaarlijkse test.” Het ministerie van Volksgezondheid heeft de Gezondheidsraad om advies gevraagd rond dit thema. Een antwoord daarop wordt in het najaar verwacht.

Festivals

Een belangrijke aanjager van tinnitus is blootstelling aan te hard geluid, bijvoorbeeld in nachtclubs en op festivals. Uit onderzoeken blijkt dat ongeveer de helft van het publiek op Lowlands en Pinkpop gehoorbescherming draagt. “Dat is de helft te weinig,” aldus directeur Wil Verschoor van Hoormij/NVVS. Het gemiddelde rockconcert of technofeest produceert rond de 100 decibel (dB), vergelijkbaar met de herrie van een straaljager.

In 2018 maakte toenmalig staatssecretaris Paul Blokhuis nieuwe afspraken omtrent evenementen: het geluidsniveau mag gemiddeld maximaal 103 dB per kwartier zijn. Dat niveau is echter alleen veilig met oordoppen, die 15 dB van dit niveau dempen. “Wie dus geen oordoppen draagt, loopt acute gehoorschade op. Dáár zit onze collectieve frustratie,” verzucht Verschoor.

Topje van ijsberg

Door het sterk groeiende aantal feestjes en festivals, het structurele gebruik van koptelefoons en earpods en het steeds jonger wordende uitgaanspubliek vrezen experts de komende jaren een flinke toename van het aantal tinnituspatiënten. “Het is nog altijd niet sexy om met oordoppen naar een concert of nachtclub te gaan,” constateert Robert Stokroos, hoofd van de kno-afdeling van UMC Utrecht. “De bewustwording onder jongeren neemt gelukkig toe, maar het is nog lang niet voldoende. Wat we nu zien is nog maar het topje van de ijsberg. Heel veel mensen hebben jaren geleden beschadiging opgelopen en worden daar nu pas mee geconfronteerd. Over een jaar of vijf verwachten we een golf.”

De evenementensector en nachtclubs hebben een belangrijke rol in het voorkomen van gehoorschade, maar de verantwoordelijkheid ligt vooral bij de bezoeker zelf. De oplossing volgens deskundigen: het promoten van jaarlijkse gehoortesten en het voorlichten van jongeren op scholen en festivals. “We schieten er niets mee op om de festivals of clubs rechtstreeks aan te pakken. We moeten vooral van mooie muziek kunnen blijven genieten,” zegt tinnitus-specialist Dyon Scheijen.

Stigma doorbreken

Dat doen we door het negatieve stigma van de oordop te doorbreken, aldus de audioloog. “Een oordop moet niet bekendstaan als suf beschermingsmiddel, maar als stimulans om nóg meer van muziek te genieten. De echt goede oordoppen staan erom bekend dat ze omgevingsgeluid wegfilteren en dat muziek daarmee authentieker overkomt. Als je dat verhaal bij de jongeren weet te pluggen, dan wordt het dragen van oordoppen cool en sexy.” Kloet van VeiligheidNL benadrukt dat we vooral niet de rol van muziek luisteren op jonge leeftijd moeten onderschatten. “Hier zien we echt aanwijzingen voor een relatie met beginnende gehoorschade.”

‘Ik kon simpelweg niet meer’

Audioloog Scheijen kijkt ter preventie van gehoorschade in het bijzonder naar artiesten of influencers. “Een BN’er als ambassadeur rond dit thema zou fantastisch zijn. Alles valt of staat met bewustwording en goede voorlichting. We zijn ons nog onvoldoende bewust hoe belangrijk het is dat we elkaar kunnen verstaan. Mensen die daar wél een probleem mee hebben zullen dat beamen.”

Voor sommige mensen is de marteling van het oorsuizen zelfs ondraaglijk. In de afgelopen jaren hebben om die reden meerdere mensen een einde aan hun leven gemaakt. “In die zone wil ik absoluut niet terechtkomen,” zegt de 48-jarige muzikant Erik Jans. Door hevige tinnitus moest hij deze zomer noodgedwongen afscheid nemen van zijn groep Band zonder banaan. “Ik wilde echt doorgaan, maar ik kon simpelweg niet meer. De rust die ik in mijn hoofd had lijkt voorgoed verdwenen.”

Jans hoort sinds dit voorjaar aan beide kanten een hoge fluittoon. “Dat begint als ik opsta en gaat de hele dag door. Het is om gek van te worden. Ik hoop dat het in de loop der tijd minder wordt, maar ik heb er een hard hoofd in. Ik kom de laatste tijd bijna nergens meer, omdat ik heel slecht tegen omgevingsgeluid kan. Therapie in het UMC in Maastricht moet mij weer op de been krijgen. De hoge piep moet onderdeel van mezelf worden. Het uiteindelijke doel is dat acceptatie zal leiden tot een vermindering van de piep. Ik hoop dat het gaat lukken, want ik heb er echt heel veel moeite mee.”

Behandeling

Ook het Functioneel Neurologisch Instituut, dat mede is gespecialiseerd in de behandeling van tinnitus, constateert een groei van het aantal tinnituspatiënten in haar behandelcentrum. 

Bron: Parool