Functioneel Neurologisch Syndroom (FNS)

De diagnose Functioneel Neurologisch Syndroom (FNS) — ook bekend als Functioneel Neurologische Stoornis of in het Engels Functional Neurological Disorder (FND) — is geen nieuwe aandoening, maar de benaming en het begrip zijn in de laatste 20 à 25 jaar sterk veranderd en verfijnd.

Bij een Functioneel Neurologisch Syndroom (FNS) werken de hersenen en het zenuwstelsel tijdelijk niet goed samen. Er is geen blijvende schade aan de hersenen of zenuwen, maar de signaalverwerking is verstoord, waardoor het lichaam niet goed reageert. Dit kan leiden tot klachten als spierzwakte of verlamming, tintelingen of gevoelloosheid, trillen, problemen met lopen of praten, of aanvallen die op epilepsie lijken. De klachten zijn echt, kunnen wisselen in ernst en zijn soms beïnvloedbaar door stress, spanning of uitputting.

 Ontstaan en ontwikkeling:

• Historisch: De verschijnselen die we nu onder FNS/FND begrijpen, werden vroeger vaak aangeduid als ‘conversiestoornis’ of ‘hysterie’. Deze termen stammen uit de 19e en vroege 20e eeuw (Freud, Charcot).
• Moderne benaming: Vanaf de jaren 1990–2000 begon men te spreken van functionele neurologische stoornis, omdat men merkte dat er echte neurologische functiestoornissen aanwezig zijn, maar zonder aantoonbare structurele hersenschade.
• Internationale erkenning:
• (2013) kreeg de aandoening de naam Functional Neurological Symptom Disorder.
• (2022), de internationale ziektelijst van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), staat FND als een neurologische aandoening geclassificeerd — dus niet meer als een puur psychische stoornis.

Belangrijkste kenmerken van FNS/FND

Bij FNS is er sprake van stoornissen in de werking (functie) van het zenuwstelsel, zonder aantoonbare schade in hersenen, ruggenmerg of zenuwen. De klachten zijn echt en kunnen soms invaliderend zijn.

Veelvoorkomende verschijnselen zijn:

• Motorische klachten: verlammingen, zwakte, moeite met lopen, trillen of schokken.
• Sensorische klachten: gevoelsstoornissen, tintelingen, doof gevoel, visuele of gehoorstoornissen.
• Aanvallen of bewustzijnsverlies: niet-epileptische aanvallen (functionele aanvallen).
• Spraak- en slikproblemen zonder neurologische schade.
• Cognitieve en concentratieproblemen, vaak samen met vermoeidheid of pijn.
• Klachten wisselen in ernst of patroon en zijn soms beïnvloedbaar door aandacht of stress

Wat het niet is

FNS is geen ‘ingebeelde ziekte’ en ook niet psychisch in de zin van “tussen de oren”. Er is sprake van een verstoorde samenwerking tussen hersenen en lichaam, waarbij de hersenen signalen verkeerd verwerken of doorgeven.

Samenvattend

FNS wordt tegenwoordig gezien als een bio-psycho-sociale aandoening, waarbij biologische, psychologische en sociale factoren samen bijdragen aan het ontstaan en in stand houden van de klachten. Ook wordt het tegenwoordig erkend als een neurologische aandoening. Met goede uitleg, begeleiding en behandeling gericht op herstel van hersenfunctie en beweging (Functionele Neurologie, GyroStim, HBOT, TRT, Bloed-intolerantie) kunnen veel mensen duidelijk verbeteren.