Onderzoek: de rol van de darmen bij hersenaandoeningen

De Hersenstichting draagt met € 1 miljoen bij aan onderzoek van het UMCG, Wageningen University & Research en Winclove Probiotics. Het onderzoek staat onder leiding van prof. dr. Iris Sommer en wordt uitgevoerd door experts op gebied van neurologie, psychiatrie, celbiologie, microbiologie, diëtetiek en maag- en darmziekten. De onderzoekers willen meer te weten komen over de invloed van de darmen bij veel voorkomende hersenaandoeningen. Het gaat om de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, schizofrenie en bipolaire stoornis. In Nederland hebben meer dan 400.000 mensen last van een van deze aandoeningen.

Alarm in je darm

Een hersenaandoening als Alzheimer, de ziekte van Parkinson, schizofrenie en bipolaire stoornis is al moeilijk genoeg. Vaak hebben patiënten daarnaast ook nog last van darmproblemen. Dat klinkt als een extra ongemak, maar er lijkt veel meer aan de hand te zijn. Uit onderzoek naar de ziekte van Parkinson blijkt namelijk iets bijzonders: de afwijkingen in de darmen zijn er al vóórdat de afwijkingen in de hersenen er zijn. Het lijkt erop dat de darmen een hoofdrol spelen bij het ontstaan van parkinson en misschien ook bij andere hersenaandoeningen. Als je zorgt dat je darmen gezonder worden, kan dat er voor zorgen dat je minder last hebt van klachten. Ook kan de ziekte daardoor minder snel erger worden. Hoe gezond je darmen zijn, zegt dus iets over hoe gezond je hersenen zijn. En als je goed voor je darmen zorgt, worden je hersenen daar beter van. Maar hoe zit dat precies? En hoe kunnen patiënten daar het beste mee geholpen worden?

Meer weten en beter eten

De onderzoekers willen meer te weten komen over het verband tussen de darmen en de hersenen. Ze onderzoeken daarbij drie belangrijke onderwerpen:

1. Erfelijkheid: het verband tussen de erfelijke aanleg voor een hersenaandoening en afwijkingen in de darmen.
2. Gezonder eten: zorgt dit ervoor dat iemand met een hersenaandoening zich beter voelt en meer kan doen?
3. Behandeling op maat: voor mensen met alzheimer, parkinson, schizofrenie of een bipolaire stoornis.

Waarom steunt de Hersenstichting dit onderzoek?

De Hersenstichting steunt dit project omdat de behandeling kan helpen bij meer dan één hersenaandoening. Het onderzoek zorgt voor meer wetenschappelijke kennis, maar ook voor echte hulp aan patiënten. Ook is het bijzonder dat verschillende partijen samenwerken bij dit project: wetenschappers, behandelaren en de industrie. Doordat zij hun kennis delen kunnen patiënten straks beter geholpen worden. Het verband tussen voeding en lichamelijke en mentale gezondheid wordt steeds duidelijker. Als voeding invloed heeft op een hersenaandoening, betekent dat meer mensen makkelijker behandeld kunnen worden.

Meer over het onderzoek

De onderzoekers willen de gezondheid van de darmen verbeteren met levende bacteriën, probiotica. Ze verwachten dat deelnemers aan het onderzoek daardoor minder last hebben van hersenaandoeningen. Voordat de deelnemers probiotica krijgen, worden die getest in mini-darmpjes. Deze worden buiten het menselijk lichaam in een laboratorium gekweekt. Deelnemers hebben de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, schizofrenie of een bipolaire stoornis.

Hoe pakken ze dit aan?

Het onderzoek bestaat uit 3 fases:
1. Mini-darmpjes maken
Dit gebeurt in een laboratorium, met behulp van stamcellen die uit urine van de deelnemers worden gehaald. Zo kan veilig worden getest welke probiotica het beste werken.
2. Deelnemers volgen een dieet
Een deel van de groep begint direct met dieet, het andere deel 6 maanden later. Zo zijn de verschillen tussen wel of geen dieet goed te zien.
3. Deelnemers krijgen probiotica
De onderzoekers bepalen voor elke hersenaandoening de beste combinatie van levende bacteriën. Een deel van de deelnemers krijgt deze probiotica. Het andere deel een middel dat geen werkzame stoffen bevat, een placebo. Na 6 maanden worden de placebo-groep en de probiotica-groep omgewisseld. Zo zijn de verschillen tussen wel of geen probiotica goed te zien.

Welke resultaten verwachten de onderzoekers?

De onderzoekers verwachten meer te ontdekken over het verband tussen darmen en hersenen. Zo kunnen patiënten met een hersenaandoening beter behandeld worden. Daardoor hebben zij minder last van klachten, kunnen ze weer meer zelf doen en hebben ze een beter leven.

Hoe ver is het onderzoek?

Het onderzoek is sinds september 2021 van start.

Wat is de volgende stap?

Binnen 5 jaar zijn er 2 nieuwe behandelingen voor mensen met de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, schizofrenie of een bipolaire stoornis. Ook wordt er meer bekend over de positieve invloed van gezonde darmen op de hersenen. Daardoor gaan meer mensen gezonder eten. Tot slot kan er na dit onderzoek meer onderzoek met mini-darmpjes worden gedaan. Om hersenaandoeningen eerder op te sporen, maar ook om die te voorkomen.

Bron: Hersenstichting