Opvallend effect van zout op onze hersenen

Opvallend genoeg vertraagt zout de bloedstroom in het brein, wat kan leiden tot een te laag zuurstofgehalte en beschadiging van hersenweefsels. Het is bekend dat teveel zout schadelijk is voor je gezondheid. Zo leidt het bijvoorbeeld tot een hoge bloeddruk, waardoor de kans op hart- en vaatziekten toeneemt. Maar wat gebeurt er eigenlijk precies in de hersenen als je vaak teveel zout eet? In een nieuwe studie namen onderzoekers het – letterlijk – onder de loep.

Functionele hyperemie

Wanneer neuronen (de informatie- en signaalverwerkers van het lichaam die zorgen voor het ontvangen en verzenden van zenuwprikkels) worden geactiveerd, produceert dit doorgaans een snelle toename van de bloedstroom naar het betreffende gebied. Dit wordt ook wel ‘functionele hyperemie’ genoemd en vindt plaats via verwijding van bloedvaten in de hersenen. De studie naar functionele hyperemie staat echter nog in de kinderschoenen. Zo zijn er in eerdere onderzoeken bijvoorbeeld alleen oppervlakkige delen van de hersenen – zoals de hersenschors – bestudeerd. Wetenschappers onderzochten vervolgens hoe de bloedstroom verandert als reactie op sensorische stimuli uit de omgeving (denk aan visuele of auditieve stimuli).

Zout

In een nieuwe studie wilden de onderzoekers weten hoe functionele hyperemie zich in diepere delen van de hersenen voltrekt. Het team concentreerde zich op de hypothalamus; een hersengebied dat betrokken is bij kritieke hersenfuncties, waaronder eten, drinken, regulering van de lichaamstemperatuur en voortplanting. De onderzoekers besloten vervolgens te bestuderen hoe de bloedstroom naar de hypothalamus verandert als reactie op zout eten. “We hebben voor zout gekozen omdat het lichaam het natriumgehalte heel nauwkeurig moet controleren,” legt onderzoeker Javier Stern uit. “We hebben zelfs specifieke cellen die detecteren hoeveel zout er in je bloed zit. Wanneer je zout voedsel binnenkrijgt, voelen de hersenen dit en activeren ze een reeks compenserende mechanismen om het natriumgehalte weer te verlagen.”

Afname bloedstroom

Het lichaam verlaagt het natriumgehalte onder andere door neuronen te activeren die zorgen voor de afgifte van vasopressine; een hormoon dat een sleutelrol speelt bij de handhaving van de juiste zoutconcentratie in het lichaam. De onderzoekers komen tot een verrassende ontdekking. Want in tegenstelling tot eerdere studies die een positief verband vonden tussen de activatie van neuronen en een verhoogde bloedstroom (functionele hyperemie), vond het onderzoeksteam nu juist een afname van de bloedstroom naarmate de neuronen in de hypothalamus werden geactiveerd. “Deze bevinding verraste ons,” zegt Stern. “Het is het tegenovergestelde van wat er meestal gezien wordt als reactie op een sensorische stimulus. Bovendien wordt een vertraagde bloedstroom in de hersenen normaal gesproken waargenomen bij verscheidende ziektes, zoals de ziekte van Alzheimer of na een beroerte.”

Laag zuurstofgehalte

Het betekent dat als je teveel zout eet, de bloedstroom in je hersenen vertraagt. En dat kan verstrekkende gevolgen hebben. Een verminderde bloedstroom kan namelijk leiden tot een te laag zuurstofgehalte, waarbij weefsels in het lichaam niet voorzien worden van voldoende zuurstof (hypoxie). “Als je chronisch veel zout binnenkrijgt, slaan de vasopressine-neuronen als het ware op hol,” legt Stern uit. “Dit mechanisme kan dan hypoxie veroorzaken, wat kan leiden tot weefselbeschadiging in de hersenen.”

De bevindingen roepen interessante vragen op over hoe een hoge bloeddruk de hersenen beïnvloedt. Het is namelijk bekend dat in veel gevallen een te hoge zoutinname de boosdoener is van een hoge bloeddruk. De onderzoekers hopen dan ook in vervolgstudies meer te leren over hoe hypoxie voorkomen kan worden. “Mogelijk kunnen we manieren vinden om de hypoxie-afhankelijke activering te stoppen,” oppert Stern. Daarnaast zijn de onderzoekers van plan om ook andere hersengebieden en ziekten te bestuderen, waaronder depressie, overgewicht en neurodegeneratieve aandoeningen (zoals de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington).

Bron: Scientias 15-11-2021