Traumatisch hersenletsel niet altijd direct herkenbaar

Traumatisch hersenletsel, ook wel bekend als TBI (Traumatic Brain Injury), komt vaker voor dan de meeste mensen denken. In Nederland lopen jaarlijks naar schatting 85.000 mensen traumatisch hersenletsel op. Hiervan worden er 21.000 in het ziekenhuis opgenomen. Maar wat is traumatisch hersenletsel eigenlijk precies en wat zijn de gevolgen ervan?

De benaming traumatisch hersenletsel leidt in de praktijk nog weleens tot misverstanden, aangezien het woord 'traumatisch' geen betrekking heeft op de traumatiserende effecten van het hersenletsel, maar op trauma, hetgeen ongeluk betekent. Traumatisch hersenletsel ontstaat dan ook door een oorzaak buiten het lichaam, bijvoorbeeld door een verkeersongeval, een val van de trap of een klap tegen het hoofd. Bij traumatisch hersenletsel treedt er een beschadiging van de hersenen op, die tot gevolg heeft dat hersencellen, bloedvaten en zenuwbanen kapot gaan. Daardoor ontstaat een zwelling in de hersenen, soms in combinatie met een bloeduitstorting. 

De dood tot gevolg

In het ergste geval kan traumatisch hersenletsel de dood tot gevolg hebben. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er sprake is van traumatisch hersenletsel met schedelletsel. Hierbij dringen botgedeeltes de hersenen binnen als gevolg van schedelbreuk. Ook kan er bij traumatisch hersenletsel met schedelletsel sprake zijn van een binnendringend voorwerp, zoals een kogel, steekwapen of ijzeren voorwerp. Jonge kinderen tussen 0 en 4 jaar vormen de grootste risicogroep, gevolgd door jonge mensen van 15 tot 24 jaar (met name mannen) en mensen ouder dan 80 jaar. Bij de groep ouderen wordt het hersenletsel vaak veroorzaakt door een val in of rond de woning. 

Hersenschudding herkennen

Bij 80 tot 85% van de mensen gaat het gelukkig om licht traumatisch hersenletsel, in de volksmond beter bekend als een hersenschudding. Dit heeft meestal geen blijvende gevolgen. Mensen met een hersenschudding herstellen thuis, soms na een bezoek aan de huisarts of de afdeling spoedeisende hulp in het ziekenhuis. Om eventuele complicaties, zoals bijvoorbeeld een hersenbloeding, tijdig te onderkennen, is het wel belangrijk om de symptomen van een hersenschudding snel te herkennen. Met name bij kinderen is het echter niet altijd even eenvoudig om de symptomen van een hersenschudding te herkennen. Om die reden zet Neuroflits de belangrijkste symptomen van een hersenschudding bij kinderen overzichtelijk op een rijtje.   

De belangrijkste symptomen van een hersenschudding bij kinderen

1. (Kort) buiten bewustzijn raken
2. Niet direct gaan huilen na de klap
3. Niet reageren op aanspreken
4. Verward zijn
5. Scheel kijken
6. Zich verdoofd of suf gedrage
7. Misselijkheid, braken
8. Verwarde, onhandige of schokkerige bewegingen maken
9. Instabiel lopen
10. Duizeligheid of evenwichtsproblemen

Blijvende beschadiging

Soms ontstaan er na een hersenschudding in een later stadium toch nog klachten, waarvoor alsnog behandeling nodig is. Bij middelzwaar of ernstig traumatisch letsel is de kans op blijvende beschadigingen echter aanzienlijk groter. Er komt vaak behandeling en revalidatie aan te pas om de gevolgen voor de slachtoffers zoveel mogelijk te beperken en hen te leren ermee om te gaan. De gevolgen zijn uiteenlopend van aard en variëren van verlamming aan één zijde van het lichaam tot epilepsie en incontinentie. Maar ook een gedeeltelijke verlamming of verlies van spierkracht aan één zijde van het lichaam behoort tot de gevolgen, evenals het uitvallen van één deel van het gezichtsveld of het optreden van een halfzijdige gevoelsstoornis. Bij het laatste ervaart de patiënt minder gevoel aan één kant van het lichaam. Welk gevoel dit is, wisselt van persoon tot persoon en kan variëren van pijn en warmte en koude en tast. 

Onzichtbare, cognitieve gevolgen

Naast zichtbare lichamelijke gevolgen kan middelzwaar of ernstig traumatisch hersenletsel ook een keur aan onzichtbare cognitieve gevolgen hebben. Zo kunnen mensen met middelzwaar of ernstig traumatisch hersenletsel moeite hebben met concentreren en het verdelen van hun aandacht en ervaren ze een tragere snelheid van denken en informatieverwerking. Ook kunnen ze overgevoelig zijn voor externe prikkels, zoals licht en geluid, en geconfronteerd worden met geheugenstoornissen. Dit laatste kan er toe leiden dat ze gezichten of voorwerpen niet meer kunnen herkennen. Stoornissen in de planning en uitvoering van doelgerichte activiteiten kunnen tot een ontwrichting van het dagelijkse leven leiden. Zo kunnen op zich eenvoudige, meervoudige dagelijkse activiteiten, zoals koffie zetten en koken, tot onoverkoombare problemen leiden. Ook ervaren veel mensen met middelzwaar of ernstig traumatisch hersenletsel een constante, extreme vermoeidheid.