Waarschuwing voor sporters – Hersenletsel is geen incident, maar een systeemstoornis!

Wanneer een sporter – professioneel of amateur – een harde klap tegen het hoofd krijgt, bijvoorbeeld door een kopduel bij voetbal, een boks-slag, een hockeystick, handbal tegen het voorhoofd, een karatetraining, of zelfs een trap of frontale botsing met een paard, ontstaat er in de hersenen vrijwel direct een complex en ontregelend cascadeproces. Wat op het eerste gezicht lijkt op ‘slechts een klap’ of ‘lichte hersenschudding’, kan in werkelijkheid het begin zijn van een langdurig neurofysiologisch probleem.

Wat gebeurt er onmiddellijk na een hersentrauma?

1. Microstructurele schade en verstoring van hersenimpulsen. De impact veroorzaakt op celniveau microscheurtjes in axonen en neuronen. Dit verstoort de elektrische geleiding tussen hersengebieden, waardoor cognitieve functies zoals concentratie, geheugen en coördinatie direct kunnen afnemen. Deze zogeheten axonale schade is vaak niet zichtbaar op standaard beeldvorming.

2. Vochtophoping (oedeem) en intracraniële druk. Als gevolg van het trauma ontstaat er zwelling (oedeem), die de druk binnen de schedel verhoogt. Deze verhoogde druk kan gezonde hersenstructuren samendrukken en de bloedtoevoer verstoren.

3. Neuro-inflammatoire reacties. Binnen minuten start het immuunsysteem een ontstekingsreactie in de hersenen. Gliale cellen – normaal beschermend – komen in een overactieve staat en kunnen gezonde hersencellen aantasten. Deze ontsteking draagt bij aan langdurige vermoeidheid, prikkelbaarheid, en verminderde stressregulatie.

4. Disbalans in neurotransmitters. Cruciale hersenstoffen zoals dopamine, serotonine en acetylcholine raken verstoord in aanmaak en opname. Dit leidt tot stemmingswisselingen, depressieve gevoelens, angst, en zelfs gedragsveranderingen.

5. Vermindering van cognitieve reservecapaciteit. Herhaalde trauma’s vergroten de kans op chronische posttraumatische klachten (zoals PCS of CTE). Eén impact verhoogt al de gevoeligheid voor een volgende: het brein ‘onthoudt’ schade, en elke volgende klap weegt zwaarder.

Recente casus: een jeugdtalent uit de eredivisie

In augustus 2025 is bij het Functioneel Neurologisch Instituut (FNI) in Lisse een jeugdtalent uit de Nederlandse eredivisie gezien, die sinds maart van dit jaar tweemaal hoofdletsel had opgelopen tijdens wedstrijden. Ondanks intensieve begeleiding binnen de club bleef hij kampen met aanhoudende hoofdpijn, visuele verstoringen, verminderde focus en cognitieve vermoeidheid. Bij uitgebreid diagnostisch onderzoek binnen ons instituut werden duidelijke neuro-cognitieve disregulaties vastgesteld – verstoringen die zonder gerichte behandeling langdurig kunnen aanhouden en zijn sportieve en maatschappelijke toekomst ernstig kunnen beïnvloeden.

Waarom deze boodschap?

Bij het Functioneel Neurologisch Instituut (FNI) zien wij wekelijks sporters – vaak jong, gemotiveerd, en ogenschijnlijk hersteld – met blijvende klachten die pas maanden later worden herkend als neurologisch letsel. Specifiekere medische zorg heeft, hoe goed bedoeld ook, vaak onvoldoende specifieke kennis van functionele hersenschade bij sporttrauma’s. Dit leidt tot onder-diagnostiek en laattijdige behandeling.

Een sporter die een hersenletsel oploopt, heeft geen ‘lichte blessure’ – maar kampt met een acute storing in een van de meest complexe biologische systemen: het brein.

Onze oproep

Neem hersenletsel serieus. Niet pas bij verlies van bewustzijn, maar bij elke impact met symptomen als:

– hoofdpijn

– wazig zicht

– concentratieproblemen

– misselijkheid

– emotionele instabiliteit

– plotselinge vermoeidheid

Sport veilig. Herken signalen. Eis gespecialiseerde zorg. Want één gemiste diagnose kan een leven lang doorwerken.

FNI – Functioneel Neurologisch Instituut - Onderzoekspartner van MMU, Radboud UMC en Amsterdam UMC