Wat doet muziek met je brein?

Iedereen heeft het wel eens ervaren: muziek kan je raken. Het kan je vrolijk, energiek of juist verdrietig maken. Ook bij mensen met dementie kan muziek dit effect hebben. Ze kunnen bepaalde herinneringen kwijt zijn, maar kunnen dat ene liedje nog vrolijk meezingen. Muziektherapie laat dan ook positieve resultaten zien bij mensen met dementie. Maar hoe kan dat? Wat gebeurt er in de hersenen als je naar muziek luistert en wat kunnen we daarvan leren? Alzheimer Nederland vroeg het aan onderzoeker dr. Betty Tijms. 
“Als je naar muziek luistert die je mooi vindt, gebeurt er van alles in je hersenen. Met een MRI-scanner hebben we hersenactiviteit gemeten tijdens het luisteren naar muziek bij gezonde mensen. Het resultaat: een vuurwerkspel aan activiteit. Bijna alle hersengebieden laten hersenactiviteit zien als deelnemers naar hun favoriete muziek luisteren. Ik vind dat heel fascinerend om te zien.’  

Wat gebeurt er in de hersenen bij mensen met dementie als ze naar muziek luisteren?  

“Bij mensen met dementie is hier minder onderzoek naar gedaan. Het lijkt er wel op dat muziek ook bij hen hersengebieden activeert. Dat is heel bijzonder, want soms is er al wel hersenschade aanwezig in deze gebieden. Het gedrag kan ook veranderen door muziek. Een heel bekend voorbeeld is Henry in de documentaire ‘Alive Inside’. Hij zit in een vergevorderd stadium van dementie en het lukt hem niet om te praten. Door zijn favoriete muziek knapt hij op en vertelt hij spontaan over zijn herinneringen.” 

Hoe kan muziek herinneringen oproepen bij mensen met dementie? 

“Ik denk dat muziek een belangrijke rol speelt bij het opslaan van herinneringen. Als je de muziek later weer hoort, dan activeer je verschillende hersengebieden. Door deze ‘kickstart’ van hersenactiviteit maak je herinneringen weer toegankelijk. Muziek is geen magisch middel, maar het lijkt wel een alternatieve route naar je geheugen. Dat maakt het een mooi middel om weer contact met iemand met dementie te krijgen en samen te genieten.”  

Kunnen we nog meer uit muziek halen? 

“We weten nu al dat muziek een positief effect heeft, daar is geen onderzoek meer voor nodig. Maar we willen graag nog meer uit muziek halen. Als we beter begrijpen wat muziek in de hersenen doet, dan kunnen we die inzichten gaan gebruiken bij andere therapieën om herinneringen op te halen. Ook bij de diagnose van een bepaalde vorm van dementie, frontotemporale dementie, kan muziek gaan helpen. De diagnose van deze vorm is soms lastig en kan daardoor lang duren. We weten dat muzieksmaak kan veranderen bij deze vorm en we gaan onderzoeken of we die kennis kunnen gaan inzetten bij de diagnostisering.” 

Samen muziek maken of luisteren 

“Mijn advies is ga gewoon samen muziek maken of luisteren. En vooral muziek waar de persoon met dementie van houdt. Ik heb zelf gezien dat sommige mensen met dementie niet uit zichzelf muziek willen maken of luisteren. Maar als je ze meeneemt naar de muziek, dan zie je de mensen positief veranderen.” 

Lees meer praktische tips over het gebruik van muziek bij mensen met dementie. 

Bron: Alzheimer Nederland